Mecenaat Provinsje Fryslãn
Uit naam van Thorbecke gold lang het dogma van principiële scheiding tussen kunst en politiek. Lang werd gedacht dat politiek en kunst zich bevinden in een status quo van wederzijds respect - een beschavingscontract. De laatste jaren radicaliseert de distantie tussen de partijen en wordt elkaars nut bestreden in een retoriek van minachting en cynisme. Tussen hen die de samenleving voorschrijven en zij die deze verbeelden bestaat evenwel een waarachtige band. De parlementaire politiek kan niet bestaan zonder een buitenparlementaire tegenhanger. Waar politici nauwelijks bewegingsruimte kennen, creëren kunstenaars alle ruimte om te bewegen. De overheid daagt de kunst uit nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen en oude vormen van mecenaat weer leven in te blazen. Zij wil dat private partijen worden uitgedaagd om in kunst te investeren. In deze politieke context politieke is het zaak om vergeten relaties te herontdekken en nieuwe te ontwikkelen. Hoe kunnen politiek en kunst elkaar versterken? Dit ontwerp voor een visuele, maar vooral conceptuele, beeldende kunst toepassing in het nieuwe provinciehuis in Leeuwarden benadrukt de verstandhouding tussen kunst en politiek, poogt traditie nieuw elan te geven en nieuwe vruchtbare samenwerking te bewerkstelligen. Het ontwerp is een drieluik onder de titel Mecenaat Provinsje Fryslãn, bedoeld in de meest letterlijke zin: de bevordering en ondersteuning van kunst en cultuur uit andere dan economische motieven. Onderling spelen de onderdelen van dit drieluik in op traditie en toekomst, behoud en vernieuwing. Het reflecteert op de het historische en het nieuwe gebouw, vanuit de blik van het mecenaat.
Mecenaat Provinsje Fryslãn is het centrale onderdeel van dit kunstwerk, waarin verdienstelijkheid in de relatie tussen politiek en kunst centraal staat. Het kunstwerk gaat vorm geven aan de betekenis van politieke en private verdiensten in het culturele veld. Er wordt een nieuw agendapunt aan de provinciale statenvergadering toegevoegd, waarin periodiek - bijvoorbeeld op de laatste statenvergadering van het jaar - aandacht wordt gegeven aan initiatieven en investeringen in cultuur en kunst. Belangrijke culturele investeringen - van overheden, private partijen of samenwerkingverbanden - worden gearchiveerd in een scheefstaande grote eikenhouten kast met in het midden een ivoren afbeelding van de scheve Oldenhove. De kast staat scheef, waardoor de scheve Oldehove - het icoon van Fries mecenaat in de 16e eeuw - kaarsrecht wordt gezet. Vanuit de Oldehove bezien staat de wereld scheef. Mijn bedoeling is om met het karakter, de moed, de vastberadenheid, de koppigheid en de schoonheid van de Friese cultuur - die ook de Oldehove voortbracht - de wereld recht te willen blijven zetten. In het oude provinciehuis is deze traditie reeds in gang gezet: " Verritus en Malorix te Rome, Anno LIX. Geen sterveling overtreft de Friezen in dapperheid en trouw; Bisschop Bonifacius predikt het Christendom aan de Friezen, Anno DCCXXXV; Eelko Liauckama en Feiko Botna na de verovering van Jeruzalem tot ridders geslagen, Anno MIC; Gemme van Burmania voor Philips II, XXV October MDLV. Wij Friezen knielen alleen voor God." Het nieuwe gebouw zal door de tijd heen doorleefd raken met nieuwe geschiedenis. Hier groeit een modern archief, waarin het mecenaat van de Friese cultuur is opgetekend, uit tot een nieuwe historische traditie.
Âlvestêden is het tweede deel van het drieluik. In het huwelijk tussen de twee gebouwen, het oude en nieuwe provinciehuis, komt het Friese mecenaat tot uitdrukking. Het nieuwe gebouw omarmt de traditie en het oude gebouw toont generositeit aan de toekomst. Tijdens de statenvergaderingen trof mij de oprechte ‘gestalt’ van de Friese traditie, die nooit scheen te zijn verdwenen. In de centrale ruimte van het nieuwe provinciehuis staan daarom elf witte porseleinen harnassen, met gesloten skomt tot uitdrukking in het harnas, dat haar beschermt en tegelijk haar porseleinen kwetsbaarheid toont. Porselein gaat eeuwen mee, maar als het valt is het stuk.
Vista Fryslãn is het derde luik van het Mecenaat Provinsje Fryslãn. Waar het nieuwe gebouw met porseleinen harnassen de historische traditie omarmt, toont de historische statenzaal juist een open vizier naar de toekomst. In de 18e eeuwse wandlijsten van deze historische zaal zijn zes grote tekeningen van de Chinese kunstenares Mu Xue geplaatst. Als ‘historiestukken' die gericht zijn op de toekomst geven deze tekeningen een nieuwe impuls aan de geschiedenis van deze zaal. Xue’s tekeningen lijken te zweven en hebben een fluwelen diepte. Maar tegelijk doen ze een beroep op de Friese traditie om een blik op een toekomst voorbij de eigen Friese grenzen te hebben.